Zakłada się, że do celowego tworzenia ras, tj. selekcjonowania poszczególnych osobników, celowego krzyżowania i rozmnażania doszło stosunkowo niedawno, bo dopiero w XIX w. Jeszcze w średniowieczu na ziemiach polskich zwierzę to wcale nie było tak pospolite, jak zwykło się sądzić. Naukowcy mają dowody na to, że do ochrony zapasów zboża przed gryzoniami wykorzystywano na wpół oswojone łasice, a nawet węże. Do zwiększenia popularności kotów przyczynili się dopiero mieszkańcy miast zakładanych od drugiej połowy XIII w.
Nie znaczy to oczywiście, że wcześniej koty nie wchodziły w relacje z ludźmi. Jedne z pierwszych dobrze udokumentowanych szczątków kotów domowych na terenach obecnej Polski pochodzą z początku naszej ery. Uważa się, że zwierzęta te rozprzestrzeniły się w Europie Środkowej dzięki wpływom Cesarstwa Rzymskiego. Jednak najwcześniejsze kocie szczątki na tych terenach datowane są aż na 4 200-2 300 lat p.n.e – to pierwsze dowody migracji kota nubijskiego, pochodzącego z Bliskiego Wschodu i północnej Afryki. To właśnie to zwierzę uznawane jest za przodka kotów domowych w całej Europie Środkowej.
Kot nubijski💕🐈 jest jednym z podgatunków żbika (obok żbika europejskiego, który nie jest przodkiem kotów domowych, choć może się z nimi krzyżować), na obszarze Żyznego Półksiężyca jego udomowianie rozpoczęło się już 10-9 tys. lat temu. Z tego bowiem już okresu z wykopalisk w Anatolii, Syrii i Izraela pochodzą m.in. liczne kamienne figury przedstawiające te zwierzęta. Najprawdopodobniej koty trzymały się blisko pierwszych rolników. To właśnie w okresie neolitu mogło dochodzić do zawiązania relacji kotów z ludźmi. Człowiek zrezygnował z koczownictwa, przestawiając się na osiadły tryb życia. Zajął się głównie rolnictwem, zaczął gromadzić żywność. Zapasy zboża zaczęły zaś przyciągać różnego rodzaju gryzonie, to z kolei mogło zwabić dzikie koty, skuszone łatwym do zdobycia pożywieniem. Korzyści były obopólne. Najprawdopodobniej jednak koty wciąż pozostawały dla człowieka dość neutralne.